مفاهیم و تعاریف حقوق و دستمزد
مفاهیم و تعاریف حقوق و دستمزد
کارفرما کیست: کارفرما شخصی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به درخواست یا به‌حساب او در مقابل دریافت مزد به کار می‌پردازد (ماده 3 ق.ک (
کارگر کیست: کارگر کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق السعی اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می‌کند)ماده 2 ق.ک (
کارگاه چیست: کارگاه محلی است که کارگر به درخواست کارفرما یا نماینده او در آنجا کار می‌کنند (ماده 4 ق.ک (
قرارداد کار: عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به‌موجب آن کارگر در قبال دریافت حق السعی کاری را برای مدت موقت یا مدت غیرموقت برای کارفرما انجام می‌دهد) ماده 7 ق.ک (در کارهایی که طبیعت آن‌ها جنبه مستمر دارد درصورتی‌که مدتی در قرارداد ذکر نشود، قرارداد دائمی تلقی می‌شود، شروط مذکور در قرارداد کار و یا تغییرات بعدی آن در صورتی نافذ خواهد بود که برای کارگر مزایایی کمتر از امتیازات مقرر در ق.ک منظور ننماید.
ساعت کار: مدت‌زمانی است که کارگر نیرو یا وقت خود را به‌منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار می‌دهد )ماده 51 ق.ک(
حق السعی چیست: کلیه دریافت‌های قانونی که کارگر به اعتبار قرارداد کار اعم از مزد یا حقوق، کمک عائله‌مندی، هزینه‌های مسکن، خواربار، ایاب‌وذهاب، مزایای غیر نقدی، پاداش افزایش تولید، سود سالانه و نظایر آن‌ها دریافت می‌نماید را حق السعی می‌نامند)ماده34 ق.ک).
مزد چیست: عبارت است از وجوه نقد و یا غیر نقد یا مجموع آن‌ها که در قبال انجام کار به کارگر پرداخت می‌شود )ماده 35 ق.ک(
مزد ساعتی: چنانچه مزد با ساعات انجام کار مرتبط باشد مزد ساعتی گفته می‌شود )تبصره 1 ماده 35 ق.ک(
کارمزد چیست: چنانچه مزد بر اساس میزان انجام کار و یا محصول تولیدشده باشد کارمزد گفته می‌شود )تبصره 1 ماده 35 ق.ک(
کارمزد ساعتی چیست: چنانچه مزد بر اساس محصول تولیدشده و یا میزان انجام کار در زمان معین باشد کارمزد ساعتی، نامیده می‌شود. )تبصره 1 ماده 35 ق.ک(
مزد ثابت: عبارت است از مجموع مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به‌تبع شغل )ماده 3۶ ق.ک( البته توجه نمایید مزایای رفاهی و انگیزه‌ای از قبیل کمک‌هزینه مسکن، خواربار و کمک عائله‌مندی، پاداش افزایش تولید و سود سالانه جزو مزد ثابت و مزد مبنا محسوب نمی‌شود
حقوق پایه: حقوقی که برای انجام یک ساعت کار یا تولید یک واحد محصول تعیین و به‌صورت ساعتی، روزانه، هفتگی و معمولاً ماهانه پرداخت می‌شود را حقوق یا مزد پایه )مبنا( می‌گویند.
مزایا: علاوه بر حقوق پایه، مبالغ دیگری در قالب وجوه نقد یا غیر نقد به کارگر پرداخت می‌شود )به مبلغ حقوق پایه اضافه می‌گردد( مزایا می‌توانند به‌صورت مستمر یا غیرمستمر، نقدی یا غیر نقدی باشند.
مزایایی مستمر: مزایایی است که هرماهه کارگر دریافت می‌کند
مزایای مستمر نقدی: مزایایی مستمری که به‌صورت نقدی پرداخت می‌گردد مانند: مزایای مستمر شغلی، حق مقام، حق اولاد، حق مسکن، حق ایاق و ذهاب، بدی آب‌وهوا، فوق‌العاده شغل، فوق‌العاده مسئولیت، حق جذب، فوق‌العاده ارزی و مدد و معاش.
مزایای مستمر غیر نقدی: استفاده از مسکن واگذاری از طرف کارفرما، با اثاثیه یا بدون اثاثیه، استفاده از اتومبیل اختصاص واگذاری از سوی کارفرما، با راننده یا بدون راننده و یا سایر مزایای بدون نقد از قبیل خواروبار، بن و …
مزایایی غیرمستمر: مزایایی که دائمی نمی‌باشند و با توجه به شرایط، کارگر دریافت می‌کند مانند: اضافه‌کار، فوق‌العاده مأموریت، هزینه سفر، پاداش انجام کار، عیدی، پاداش آخر سال و وجوه پرداختی بابت لباس و یا در اختیار گذاردن آن, پرداختی هزینه درمان و معالجه کارگران, بازخرید ایام مرخصی و پاداش بهره‌وری و…
کسورات قانونی: مبالغی را که کارفرما به نمایندگی از طرف سازمان‌های مربوط بر اساس مصوبه‌های قانونی از دستمزد کارگران و کارکنان کسر و به سازمان‌های ذینفع پرداخت می‌نماید کسورات قانونی می‌گویند. کسورات قانونی اساسی به‌طورکلی شامل مالیات حقوق و دستمزد، حق بیمه اجتماعی سهم کارگر و بدهی کارگر به صندوق اجرا )اجرائیات دادگاه( است.
کسورات توافقی: کسوراتی که به‌موجب توافق فی‌مابین کارفرما و کارگر صورت می‌پذیرد مانند اقساط وام، مساعده و…
مساعده: منظور از مساعده مبالغی است که به‌طورمعمول قبل از پایان هرماه به علت نیاز کارگران به آنان پرداخت می‌شود و در زمان تهیه لیست حقوق و دستمزد از حقوق آن‌ها کسر می‌گردد
حق بیمه تأمین اجتماعی: کسانی که حق بیمه خود را پرداخت می‌نماید از مزایای قانونی آن استفاده خواهند نمود
بیمه‌شده: شخصی است که راسأ مشمول مقررات تأمین اجتماعی بوده و با پرداخت مبلغی به‌عنوان حق بیمه، حق استفاده از مزایای مقرر در قانون تأمین اجتماعی را دارد.
خانواده بیمه‌شده: شخص یا اشخاصی هستند که به‌تبع بیمه‌شده از مزایای موضوع این قانون استفاده می‌کنند.
حق بیمه سهم کارگر: 7% حقوق و دستمزد ناخالص قبل از کسورات کارگر می‌باشد که هرماه از حقوق وی کسر و به‌حساب سازمان تأمین اجتماعی توسط کارفرما واریز می‌گردد
حق بیمه سهم کارفرما: کارفرما از بابت هرکدام از کارکنان خود 23 % حقوق و دستمزد ناخالص قبل از کسورات را هرماه محاسبه و به‌حساب سازمان تأمین اجتماعی توسط کارفرما واریز می‌نماید از %23 گفته‌شده 3% مربوط به بیمه بیکاری کارکنان است. کارفرمایان در زمان تهیه لیست حقوق دستمزد معادل 23 % حقوق و مزایای مشمول بیمه هر کارگر را محاسبه می‌کند و به‌حساب سازمان تأمین اجتماعی واریز می‌نماید توجه نمایید این مبلغ را کارفرما تنها بر اساس حقوق و دستمزد کارگران خود محاسبه می‌کند و از حقوق کارگران کسر نمی‌گردد. بلکه کارفرما این مبلغ را پرداخت می‌کند بنابراین مبلغ فوق یک هزینه اضافی برای کارفرما است.
بیمه بیکاری: طبق ماده 3 بیمه بیکاری به‌عنوان یکی از حمایت‌های تأمین اجتماعی است و سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه مقرر به میزان 3% حقوق و دستمزد ناخالص کارگر که توسط کارفرما پرداخت می‌گردد، به بیمه‌شدگانی که طبق مقررات این قانون بیکار می‌شوند مقرری بیمه بیکاری پرداخت نماید. بیکار ازنظر این قانون بیمه‌شده‌ای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده‌به‌کار باشد. بنابراین بیمه‌شدگانی که به علت تغییرات ساختار اقتصادی واحد مربوطه به تشخیص وزارتخانه ذی‌ربط و تأیید شورای عالی کار بیکار موقت شناخته شوند مشمول مقررات این قانون خواهند بود.
دفترچه بیمه: دفترچه‌ای است که در اختیار بیمه‌شدگان قرار دارد و بیمه‌شدگان برای استفاده از مزایای درمانی از این دفترچه استفاده می‌کنند. بدین‌صورت که بیمه‌شده با ارائه این دفترچه به پزشکان و مراکز درمانی که طرف قرارداد با سازمان بیمه‌کننده فرد بیمه‌شده باشد هزینه کمتری را پرداخت خواهد نمود و سازمان بیمه‌کننده مابه‌التفاوت هزینه‌های درمانی را به پزشک یا مرکز درمانی پرداخت خواهد نمود.
دیدگاه شما برای ما مهم است، ما را از نظرات خود بهره‌مند سازید.
دیدگاهتان را بنویسید