هوش تجاری یا اطلاعات کسب‌وکار

مفهوم هوش تجاری 

هوش تجاری (Business Intelligence) شامل مجموعه ‏ای از ابزارها، برنامه ‏های کاربردی و متدولوژی‏ها است که با جمع‏ آوری داده ‏ها از منابع درون سازمانی و برون سازمانی، آنها را برای تجزیه و تحلیل آماده می‏کند، امکان اجرای پرس و جو (Query) را مهیا می‏سازد، گزارش‌ها و داشبوردها را ایجاد می‏کند به نحوی که این گزارش‌ها را در اختیار تصمیم‏ گیران و همین‏طور کارکنانBPMS قرار گیرد.  

از مزایای استفاده ازهوش تجاری می‏توان به مواردی شامل: تسریع و بهبود فرآیند تصمیم ‏گیری، شناسایی فرصت‌های کاهش هزینه، شناخت بیشتر محیط‌های کسب‌وکار، شناسایی داده‌های ناهنجار (غیرعادی)، بهبود فرآیندهای داخلی، شناسایی فرصت‏های جدید و دستیابی به مزیت‏های رقابتی جدید و همچنین تهیه گزارش‌های گسترده و متنوع اشاره کرد.

داده ‏های هوش تجاری (BI) می‏تواند شامل اطلاعات قدیمی یا داده‏ های جدیدی باشند که از سیستم‏های منبع داده تولید شده ‏اند و تحلیلگران هوش تجاری را قادر به پشتیبانی از فرآیندهای تصمیم‏ سازی استراتژیک و تاکتیکی می‏سازند.   

در ابتدا، ابزارهای هوش تجاری توسط تحلیلگران داده و سایر متخصصان IT استفاده می‏ شدند، به‌صورتی که آنها تحلیل‏ها را روی داده‏ ها اجرا می‏کردند و گزارش‌ها را به‌عنوان نتایج پرس‌وجو (Query) برای کاربران کسب‌وکار تولید می‌کردند. پس از آن با توجه به توسعه ابزارهای خویش خدمت هوش تجاری (Self-Service BI) و جست‌وجوی داده، مدیران سازمان و کارمندان نیز در استفاده از ابزارهای هوش تجاری (BI) توانمند شدند. 

مفهوم داشبورد

داشبورد مکانیسمی ایده‌ال برای ارائه این اطلاعات هدفمند در قالب گرافیکی و کاربرپسند است. شرکت‌های مشاوره‌ای جدید که دانش خود را در BI ارائه می‌کنند تقریباً هر هفته ظاهر می‌شوند و حتی ارائه‌دهندگان قدیمی این حوزه مثل SAP، قابلیت‌های جدید BI را در فرمت داشبورد ارائه‌شده‌اند؛ احتمالاً شما هم با هیجان به وجود آمده در خصوص داشبورد مواجه شده‌اید؟ 

اگرچه ممکن است بسیاری از مدیران فناوری اطلاعات فکر استفاده از اکسل به‌عنوان یک ابزار BI را مضحک بدانند اما در واقعیت اکسل ذاتاً بخشی از ابزارهای اطلاعات کسب‌وکار (هوش تجاری) است. گذشته از این‌که آیا مدیران فناوری اطلاعات تائید کنند یا خیر، اغلب تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و گزارش‌ها در محیط کسب‌وکار امروز با استفاده از نرم‌افزارهای صفحه گسترده (مثل اکسل) انجام می‌شود.

تاریخچه هوش تجاری 

اولین بار در سال 1971 واژه "سامانه‌های تصمیم‌یار"(DSS)Decision Support System در DSS دانشگاه MIT به‌کاربرده شد که تمرکز اصلی آن بر اتخاذ تصمیمات نیمه ساختاریافته و نا ساختاریافته عنوان گردید. 

در سال 1989، گروه گارتنر هوش تجاری را به‌عنوان یک  واژه  چتر گونه  (Umbrella Term)  معرفی  نمود  که شامل  مفاهیم  و  روش‌هایی  می‌شد  که  به  بهبود  تصمیم‌گیری  در  کسب‌وکار  مبتنی  بر  واقعیت‌ها  تأکید  داشت. 

در سال 2008 موسسه فارستر (Forrester) هوش تجاری را مجموعه‌ای از متدلوژی‌ها، فرآیندها، معماری‌ها و فنّاوری‌هایی  تعریف  کرد  که  داده‌های  خام را به اطلاعات  مفید  و  معنادار  تبدیل  می‌کند. 

توماس  داونپورت (Thomas Davenport) در سال 2010 هوش تجاری را شامل  تحلیل‌های  کسب‌وکار  (Business Analytics)، پردازش  تحلیلی  بر خط (OLAP)، پرس ‌و جوها  (Queries)، گزارش‌ها (Reports) و ابزارهای هشدار (Alert Tools) تعریف کرد. 

رویکردها 

رویکردهایی که در اکثر تعاریف از هوش کسب و کار به آنها اشاره شده است، ناظر بر سه حوزه در این مفهوم می باشد که شامل رویکردهای مدیریتی- فرآیندی، رویکردهای تکنولوژیکی و رویکرد محصول که در ادامه به آنها اشاره شده است:

رویکرد مدیریتی / فرآیند: تمرکز بر روی فرآیند جمع آوری داده از منابع داخلی و خارجی، و تحلیل آنها به منظور تولید اطلاعات مرتبط برای بهبود در تصمیم گیری. 

رویکرد تکنولوژیکی: تمرکز بر روی ابزار‏ها و تکنولوژی‏هایی که ثبت، ترمیم، دستکاری و تحلیل اطلاعات را ممکن می‏سازند. 

رویکرد محصول: توصیف هوش تجاری به عنوان یک محصول نوظهور که نتیجه تحلیل عمیق داده‏های دقیق کسب و کار، و همچنین شیوه‏های تحلیل با استفاده از ابزار هوش تجاری. 

دلایل استفاده از اکسل را به‌عنوان پلت فرم در تهیه داشبورد و گزارشگری:

آشنایی با اکسل: در اکثر شرکت‌ها استفاده از اکسل مرسوم است. با استفاده از داشبورد اکسل، کاربران شما مدت‌زمان کمتری را برای به دست آوردن چگونگی استفاده از ابزار و زمان بیشتری برای مشاهده داده‌ها صرف می‌کنند.

انعطاف‌پذیری در ساخت اکسل: در اکثر نرم‌افزارها قسمت داشبوردها و همچنین توانایی تجزیه‌وتحلیل داده‌ها به‌صورت پیش‌فرض یا غیرفعال است یا در دسترس نیست. اما در اکسل، ویژگی‌هایی مانند جداول محوری (pivot table)، لیست کشویی (drop-down lists) و سایر کنترل‌های تعاملی (مانند جعبه چک (check box)) در دسترس مخاطبان است.

توسعه سریع: به دلیل توسعه سریع در اکسل ، استفاده از اکسل برای ساخت داشبوردها می‌تواند شمارا محدودیت منابع و زمانی آزاد کند. با استفاده از اکسل، می‌توانید داشبورد را سریع‌تر بسازید و سریع‌تر به تغییر نیازهای تجاری بپیوندید.

قابلیت اتصال به داده‌های قدرتمند: زبان برنامه‌نویسی اکسل و شی‌ءگرایی آن، می‌تواند به خودکار سازی فرایندهای آن کمک کند و می‌تواند با منابع مختلف داده ارتباط برقرار کند.

کم‌هزینه بودن اکسل: شرکت‌های نمی‌تواند منابع بالایی را صرف تهیه گزارش‌ها در سطح سازمان نمایند. در اکثر شرکت‌ها، بودجه برای کامپیوترهای جدید و سرورها محدود است، اکسل ، کم‌هزینه‌ترین راه برای ارائه ابزارهای گزارش دهی برای کسب‌وکار است.

دیدگاه شما برای ما مهم است، ما را از نظرات خود بهره‌مند سازید.

[1]. Business intelligence